Nguy Cơ Đánh Mất Thành Quả 14 Năm Phòng Chống HIV/AIDS tại Việt Nam – Giải Pháp Nào Để Duy Trì Thành Tựu?

Vừa qua, DNXH Hải Đăng đã tham dự cuộc họp chia sẻ kết quả ước tính dự báo HIV giai đoạn 2025-2030 do Cục Phòng Bệnh – Bộ Y tế tổ chức. Cuộc họp có sự tham gia của nhiều chuyên gia từ Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, tổ chức UNAIDS, WHO, các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các tổ chức cộng đồng. Các số liệu được công bố tại sự kiện đã phản ánh một thực tế rõ ràng: Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong công tác phòng chống HIV/AIDS, nhưng việc duy trì những kết quả này vẫn là một thách thức lớn trong bối cảnh nguồn lực quốc tế đang bị cắt giảm nghiêm trọng.

Những Thành Tựu Đạt Được

Từ năm 2010 đến nay, Việt Nam đã giảm 50% số ca nhiễm HIV mới, một kết quả ấn tượng so với các quốc gia trong khu vực. Thành công này có được nhờ vào việc mở rộng các chương trình can thiệp hiệu quả, bao gồm phân phối rộng rãi bao cao su, triển khai chương trình dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), tăng cường xét nghiệm HIV sớm và mở rộng điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) thông qua bảo hiểm y tế. Những chương trình này đã giúp giảm đáng kể số ca nhiễm mới, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người sống với HIV và giảm gánh nặng bệnh tật trong cộng đồng. Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động này được duy trì bằng nguồn tài trợ từ các tổ chức quốc tế như PEPFAR và Global Fund. Khi các nguồn hỗ trợ này bị cắt giảm, hệ thống phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nghiêm trọng nguồn lực tài chính và nhân lực để tiếp tục triển khai các chương trình can thiệp.

Nguy Cơ Quay Lại Mốc 2010 Nếu Không Có Giải Pháp Kịp Thời

Các chuyên gia đã đưa ra những kịch bản dự báo cho giai đoạn 2025-2030. Một trong những viễn cảnh đáng lo ngại nhất là nếu không có biện pháp duy trì và mở rộng các chương trình can thiệp, số ca nhiễm HIV mới có thể vượt mức 12.000 ca vào năm 2030, đưa Việt Nam quay trở lại tình trạng dịch HIV như năm 2010. Điều này không chỉ làm lãng phí 14 năm nỗ lực và 2,6 tỷ đô la đầu tư mà còn khiến mục tiêu kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030 trở nên khó đạt được.

Các Giải Pháp Cần Thiết Để Ổn Định Thành Tựu

Trước bối cảnh nguồn lực hạn chế, việc tập trung vào các biện pháp can thiệp chiến lược, đặc biệt trong cộng đồng MSM, sẽ mang lại hiệu quả cao. Một số giải pháp quan trọng bao gồm:

• Mở rộng và đa dạng hóa chương trình PrEP: Bên cạnh PrEP uống hàng ngày, cần triển khai thêm PrEP tiêm có tác dụng kéo dài để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người sử dụng. Ngoài ra, việc phát triển thêm các phương pháp PrEP dành riêng cho nhóm có nguy cơ cao, như vòng PrEP cho phụ nữ, cũng cần được xem xét.
• Tăng cường xét nghiệm HIV sớm: Xét nghiệm HIV định kỳ giúp phát hiện sớm, đưa người có HIV vào điều trị kịp thời và ngăn chặn lây nhiễm trong cộng đồng.
• Đảm bảo tuân thủ điều trị ARV: Khi người sống với HIV duy trì điều trị liên tục, tải lượng virus có thể giảm xuống dưới ngưỡng phát hiện, giúp ngăn ngừa lây truyền HIV (K=K: Không phát hiện = Không lây truyền).
• Thúc đẩy sử dụng bao cao su: Đây vẫn là một trong những phương pháp dự phòng hiệu quả nhất, giúp giảm nguy cơ lây truyền HIV và các bệnh lây qua đường tình dục.
• Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV: Sự kỳ thị là một trong những rào cản lớn nhất khiến nhiều người e ngại tiếp cận dịch vụ xét nghiệm và điều trị. Cần tăng cường các chương trình truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ y tế để đảm bảo tiếp cận thân thiện, không phân biệt đối xử đối với nhóm nguy cơ cao.

Vai Trò Của Cộng Đồng và Xã Hội

Việc giữ vững thành tựu phòng chống HIV/AIDS không chỉ là trách nhiệm của hệ thống y tế và các nhà hoạch định chính sách mà còn đòi hỏi sự tham gia tích cực của cộng đồng và toàn xã hội. Mỗi cá nhân có thể đóng góp bằng cách chủ động xét nghiệm HIV định kỳ, sử dụng các biện pháp dự phòng như bao cao su và PrEP, đồng thời nâng cao hiểu biết về HIV để loại bỏ những định kiến sai lầm. Ngoài ra, việc chia sẻ thông tin chính xác từ các nguồn đáng tin cậy như Cục Phòng Chống HIV/AIDS Việt Nam, Trạm Xá Cầu Vồng và Phòng khám Hải Đăng sẽ giúp cộng đồng có nhận thức đúng đắn hơn về HIV/AIDS.

Kêu Gọi Sự Hỗ Trợ Từ Các Cơ Quan và Tổ Chức

Bên cạnh những nỗ lực từ cộng đồng, chính phủ, các tổ chức quốc tế và tổ chức xã hội cũng cần cam kết duy trì đầu tư vào các chương trình phòng chống HIV/AIDS. Điều này không chỉ giúp đảm bảo nguồn lực tài chính cho các dịch vụ thiết yếu mà còn tạo điều kiện để các sáng kiến do cộng đồng dẫn dắt phát huy hiệu quả trong đáp ứng dịch HIV/AIDS. Việc hỗ trợ từ nhiều bên sẽ là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam tiếp tục tiến gần hơn đến mục tiêu kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030.

Hành Động Ngay Hôm Nay

Giữ vững thành tựu phòng chống HIV/AIDS là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Để đóng góp vào cuộc chiến này, mỗi người có thể chủ động tham gia các hoạt động phòng ngừa, xét nghiệm sớm và điều trị kịp thời. Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ, hãy truy cập các nguồn thông tin chính thống hoặc liên hệ với các tổ chức y tế để được tư vấn và hỗ trợ.

Đây là thời điểm quan trọng để chúng ta cùng nhau hành động, bảo vệ những thành quả đã đạt được và hướng tới một tương lai không còn HIV/AIDS tại Việt Nam.